Oświetlenie w łazience - pamiętaj o strefach ochronnych

Oświetlenie w łazience powinno być dopasowane nie tylko do wielkości pomieszczenia czy stylistyki mebli, ale również pozostałego wyposażenia. Planując zagospodarowanie takiego wnętrza, zastanów się, jak rozmieścić lampy - najlepiej, jeśli zrobisz to już na etapie tworzenia instalacji elektrycznej. Oświetlenie nad umywalką to tylko jedna z wielu możliwości. Dodatkowym światłem możesz też podkreślić wolnostojącą wannę czy sprawić, że korzystanie z prysznica będzie jeszcze bardziej komfortowe, wieszając nad nim praktyczne oczka lub nowoczesne taśmy LED. Jednak - co najważniejsze - upewnij się, że aranżacja będzie zgodna z zasadami bezpieczeństwa. Poniżej wyjaśniamy, czym są strefy ochronne w łazienkach - przeczytaj, dlaczego trzeba wziąć je pod uwagę przy planowaniu oświetlenia.

Oświetlenie w łazienkach - jak dopasować je do konkretnego wnętrza?

Prawidłowo zaplanowane oświetlenie w łazience jest nieodzowne do tego, żeby korzystanie z niej było w pełni komfortowe z kilku powodów. Po pierwsze, często jest to pomieszczenie bez dostępu do naturalnego światła. Dlatego w łazience bez okna nie ograniczaj się tylko do jednej czy dwóch lamp, ale zwiększ liczbę punktów świetlnych. Ponadto większość łazienek ma też niewielki metraż. Dzięki odpowiednio dobranym lampom możesz optycznie powiększyć takie wnętrze.

Nie zapominaj również o tym, że łazienka pełni kilka funkcji. Jest to miejsce porannej toalety, pokój kąpielowy, a często także WC i pralnia jednocześnie. Żeby pogodzić wszystkie te role, zaplanuj oświetlenie najważniejszych stref w łazience - nie ograniczaj się wyłącznie do lamp sufitowych i kinkietu przy umywalce. Oświetlenie wanny? Przykłady, jakie podsuwają nam projektanci to przede wszystkim podświetlenie tego elementu wyposażenia od spodu, za pomocą taśm LED.

O czym jeszcze powinieneś pamiętać, planując oświetlenie w łazience? Najlepiej, jeśli przed wyborem konkretnych modeli zapytasz elektryka, na co możesz sobie pozwolić - na przykład, ile włączników światła zainstalować. Na koniec najważniejsze: pamiętaj, że łazienka to pomieszczenie, w którym łatwo o zachlapanie wodą i wilgoć, dlatego planując oświetlenie, weź pod uwagę szczególne wymagania strefy mokrej.

Czym są strefy ochronne w łazienkach? O jakich zasadach musisz pamiętać?

Strefy to, najprościej mówiąc, poszczególne części łazienki. Określa się je tak w odniesieniu do umiejscowienia wyposażenia: strefa kąpielowa, toaletowa, umywalkowa, ale także projektu oświetlenia: strefa oświetlenia górnego, dekoracyjnego, funkcyjnego. Jednak najważniejsze w kontekście bezpieczeństwa domowników są strefy ochronne, czyli takie, które określają rozmieszczenie poszczególnych elementów instalacji elektrycznej. Wskazują one obszary istotne podczas instalacji urządzeń elektrycznych, na przykład gniazd czy opraw. Stosowanie się do takiego podziału, zapewnia zachowanie maksymalnego bezpieczeństwa podczas ewentualnego kontaktu wody lub wilgoci z energią elektryczną.

Planując oświetlenie w łazience, pamiętaj o kilku zasadach:

• Upewnij się, że przebieg przewodów jest przejrzyście zaplanowany.
• Sprawdź, czy oświetlenie spełnia dwa najważniejsze wymogi: jest zaplanowane zgodnie ze strefami bezpieczeństwa w łazience i klasami szczelności IP.
• Prace montażowe zleć fachowcowi - to najbezpieczniejsze rozwiązanie, bo zyskasz wtedy pewność, że specjalista wykona je zgodnie z obowiązującymi przepisami.
• Skontroluj, czy elektryk wykonał połączenia wyrównawcze. Łączą one ze sobą poszczególne elementy przewodzące.

Strefy bezpieczeństwa w łazienkach - podział

Każda strefa łazienki ma inne oznaczenie, które zależne jest od tego, jaki jest w niej poziom wilgoci. Zgodnie z normą PN-IEC 60364, dotyczącą instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych, pomieszczenie to dzieli się na cztery części:

• Strefa 0.

To miejsce, w którym znajduje się brodzik lub wanna. Strefa ta cechuje się dużą wilgotnością. Wszystkie urządzenia elektryczne, które są w niej zainstalowane, muszą mieć stopień szczelności oznaczony symbolem IP X7. Ponadto najbezpieczniej, jeśli będą one zasilane napięciem do 12 V. Zwróć na to szczególną uwagę, planując oświetlenie wanny czy prysznica.

• Strefa 1.

Tę strefę wyznaczają zewnętrzne krawędzie wanny lub brodzika. Znajduje się ona na wysokości maksymalnie 2,25 m od poziomu podłogi. Lampy, które tutaj zainstalujesz, muszą mieć stopień szczelności IP X5 i powinny być zasilane napięciem 24 V - w przypadku prądu przemiennego - lub 60 V prądu stałego. W tej części łazienki zwykle montowane są taśmy LED, które pełnią rolę dodatkowego oświetlenia nad wanną.

• Strefa 2.

Obszar o szerokości 60 centymetrów - licząc od granicy strefy pierwszej - i sięgający na wysokość 2,5 m, licząc od poziomu podłogi. Sprzęt, który się tutaj znajduje powinien mieć stopień szczelności IP X4, a zalecane oprawy oświetleniowe to te o drugiej klasie ochronności - ich wyłączniki należy zamontować w strefie trzeciej.

• Strefa 3.

Część o szerokości 2,4 m od granicy strefy drugiej oraz do wysokości 2,25 m od poziomu posadzki. To przestrzeń, w której wilgoć jest niewielka, dlatego obostrzenia dotyczące szczelności urządzeń nie są restrykcyjne. Zalecana szczelność dla sprzętu i osprzętu obudowy to IP X1, oprawy oświetleniowe powinny mieć drugą klasę ochronności, natomiast wyłączniki i gniazda wtyczkowe z bolcem oznaczenie IP44.

Podsumowując:

• W strefach 0-2 nie możesz instalować gniazd i łączników oświetleniowych, a inne urządzenia, które umieścisz w tych miejscach, powinny być zamontowane na stałe.
• W strefach 0-2 możesz zamontować lampy o odpowiedniej szczelności i takie, które są zasilane niskim napięciem. Zadbaj o to, żeby transformatory zostały zainstalowane poza tymi strefami.

Oświetlenie w łazience a klasy szczelności IP

Planując oświetlenie nad prysznicem, wanną, umywalką i każdą inną częścią łazienki, sprawdź oznaczenie stopnia IP, o którym pisaliśmy już wyżej. Określa on poziom zabezpieczenia danego elementu elektrycznego przed szkodliwym działaniem cieczy, ale też ciał stałych.

Klasę szczelności zapisuje się za pomocą liter IP oraz dwóch cyfr. Pierwsza z nich oznacza stopień zabezpieczenia przed ciałami stałymi, zaś druga określa odporność na ciecze. Projektując oświetlenie w łazienkach, szczególną uwagę zwróć na drugą wartość. Im jest ona wyższa, tym zabezpieczenie przed wodą jest większe. Co oznaczają poszczególne cyfry, które umieszczone są po zapisie IP?

• 0 - bez ochrony
• 1 - ochrona przed wodą kapiącą pionowo
• 2 - zabezpieczenie przed kapiącą wodą przy odchyleniu obudowy do 15° z każdej strony
• 3 - ochrona przed natryskiwaniem wodą
• 4 - zabezpieczenie przed bryzgami wody
• 5 - ochrona przed wodą, która leje się strumieniami
• 6 - zabezpieczenie przed silnymi strugami wody
• 7 - ochrona przed skutkami zanurzenia, na głębokość do 1 m
• 8 - zabezpieczenie przed skutkami zanurzenia, na głębokość większą niż 1 m
• 9K - ochrona przed wodą, która leje się strugami pod ciśnieniem (80-100 [bar], do +80 [°C]).